Termoizolacja a ptaki

Przedstawiamy zasady postępowania przy planowaniu i wykonywaniu prac związanych z termoizolacją budynków stanowiących siedliska lęgowe ptaków z prośbą o ich stosowanie.

Zalecenia te zostały przekazane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach, opracowane w oparciu o informacje przekazane przez Pana dr Kazimierza Walasza, w związku z licznymi interwencjami dotyczącymi naruszania zasad ochrony ptaków, a w szczególności jerzyków (Apus apus) podczas remontów elewacji i zastępują wytyczne dotyczące tej kwestii, przekazane przy piśmie Wydziału Środowiska i Rolnictwa Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego z 11 czerwca 2008r nr ŚR/VII/66310/66/08

Termoizolacją budynków stanowiących siedliska lęgowe jerzyków (Apus apus) - zasady postępowania

Przed przystąpieniem do wykonywania termoizolacji budynków, które są lub potencjalnie mogą stanowić siedliska lęgowe jerzyków należy wystąpić do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach o wydanie zezwolenia w trybie art. 56 ust 2 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody na odstępstwo od zakazu, o którym mowa w art. 52 ust 1 pkt 4 tj. o zezwolenie na zniszczenie siedlisk i ostoi ptaków. Decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska wydana w ww. trybie nie ma związku i jest niezależna od decyzji związanych z wymogami prawa budowlanego.

Przypadek 1:

• budynek jest przeznaczony do prac termoizolacyjnych w okresie lęgowym jerzyków tj. od maja do sierpnia,
• otwory do stropodachów zostały zamknięte przed majem.

Wymagany sposób postępowania:

• pozostawienie otworów do stropodachów zamkniętych, w trakcie i po remoncie. Pozostawienie zamkniętych otworów wentylacyjnych zabezpiecza przed ewentualnością zasiedlenia przez ptaki, a następnie zamurowania ich lęgów ( gniazd z jajami i pisklętami i opiekującymi się nimi ptakami dorosłymi).Stropodachy wypełniane są izolacyjnymi materiałami sypkimi , które mogą być niebezpieczne dla ptaków, dlatego otwory muszą być niedostępne dla ptaków,
• zabezpieczenie wszelkich odsłanianych w trakcie remontu szczelin np. wejść pod osłonowe blachy trapezowe, szczelin przy rynnach, tak aby nie mógł w nie wejść żaden ptak.Po zakratowaniu otworów w stropodachach jerzyki będą intensywnie szukały innych wejść i dostając się pod osłonowe blachy trapezowe lub inne szczeliny, zginą. Pozostawienie takich pułapek jest naruszeniem przepisów ustawy ochronie przyrody,
• montaż budek lęgowych dla jerzyków na sąsiednich budynkach, w siedliskowo podobnych miejscach, tak by mogły być zasiedlone przez jerzyki; liczba wywieszanych budek powinna stanowić 1/4 liczby otworów wlotowych do stropodachów zamkniętych na remontowanym budynku, chyba że została wykonana ekspertyza ornitologiczna, w której wskazano konieczność wywieszenie większej liczby budek.
  UWAGA budki, stanowiące zastępcze miejsca lęgowe należy wywiesić nie później niż do 10 maja.

• montaż na wyremontowanym budynku, w sposób trwały, budek lęgowych dla jerzyków w liczbie jak wyżej, tak aby po zakończeniu remontu, w kolejnych latach, stanowiły substytut miejsc lęgowych w stropodachach.

Przypadek 2

• remont elewacji budynku przewidziany jest poza okresem lęgowym jerzyków (tj. np. od września do listopada),
• otwory wlotowe do stropodachu zostały zamknięte.

Wymagany sposób postępowania:

• otwory do stropodachów należy otworzyć, lub
• obok otworów wywiesić budki lęgowe w liczbie stanowiącej ¼ wszystkich otworów stropodachu po stronie północnej i wschodniej budynku.

Przypadek 3

• remont elewacji budynku został przeprowadzony w poprzednich latach,
• wycięto otwory w kratkach zabezpieczających w celu umożliwienia ptakom dostępu do stropodachu.

Sposób postępowania:

Wariant 1 (zalecany)

• wymienić kratki na całkowicie zamknięte,
• w sąsiedztwie zamkniętych otworów w sposób trwały zamontować budki lęgowe dla jerzyków w liczbie stanowiącej ¼ liczby wszystkich otworów w stropodachu po stronie północnej i wschodniej budynku.

Wariant 2 (alternatywny)

• pozostawienie otworów w kratkach,pod warunkiem
• naniesienia substancji chropowatej na wewnętrzną część plastikowej rurki, na której osadzone są kratki zamykające otwory do stropodachu ( powierzchnia tej części rurki musi być chropowata). Ze względu na gładką powierzchnię rurki, ptaki maja bardzo duże problemy w przemieszczaniu się przez te rurki do stropodachu, co w praktyce może całkowicie uniemożliwić dostęp jerzyków do stropodachów.

Zastosowanie tego wariantu działania jest jednak dopuszczalne wyłącznie w sytuacjach, gdy termoizolacji stropodachów nie użyto substancji niebezpiecznych dla ptaków. Stropodachy budynków już ocieplonych są zwykle wypełnione materiałem sypkim, takim jak fibra celulozowa.

W sytuacji gdy równocześnie wykonano otwory w kratkach zabezpieczających otwory wentylacyjne stwarza to duże niebezpieczeństwo dla ptaków, dla których tak sypki materiał może stanowić pułapkę.

Zalecanym wariantem jest zatem całkowite zamknięcie otworów wentylacyjnych i montaż budek lęgowych. Liczba budek lęgowych montowanych powinna wynosić ¼ liczby otworów wentylacyjnych, chyba że wykonano ekspertyzę ornitologiczną z której wynika konieczność zamontowania większej liczby budek.

Projekty budek dla jerzyków oraz przykłady zamocowania budek na obiektach poddanych termoizolacji dostępne są na stronie internetowej Małopolskiego Towarzystwa Ornitologicznego (www.mto-kr.pl).

Odpady komunalne gromadzimy na terenie posesji

Przypominamy, że odpady komunalne należy gromadzić na terenie swojej nieruchomości w pojemnikach, kontenerach lub workach, a wystawić do odbioru zgodnie z harmonogramem najwcześniej w dniu poprzedzającym wywóz.

Takie postępowanie zapewnia utrzymanie czystości i porządku w Gminie i nie stwarza niepotrzebnych zagrożeń.

System gospodarowania odpadów komunalnych opiera się na wyborze przez mieszkańca możliwości segregowania lub też niesegregowania odpadów komunalnych. Należy jednak pamiętać, że w przypadku wyboru opcji braku segregacji firma odbiera tylko zmieszane odpady komunalne w pojemnikach w wyznaczonych terminach według harmonogramu. Nie ma wówczas możliwości korzystania z terminów zbiórki selektywnej.

Mieszkańcy niedeklarujący selektywnej zbiórki odpadów komunalnych mają prawo oddać selektywne odpady komunalne bez dodatkowych opłat do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Komunalnych czynnego przez cały rok od wtorku do soboty w godzinach od 10⁰⁰ do 18⁰⁰.

Powyższa sytuacja dotyczy często trawy lub opakowań plastikowych wytwarzanych w okresie letnim w większej ilości.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wytwórcą odpadów jest każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdy, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów.

Wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usług stanowi inaczej.

Przykład:

Mieszkaniec Gminy Radzionków przeprowadza remont łazienki w swoim domu. W związku z posiadanymi umiejętnościami podejmuje się tego zadania samodzielnie. Pierwszym etapem prac jest zbicie starych kafelek.

W takiej sytuacji mieszkaniec jest wytwórcą odpadów poremontowych!

Odpady te można wówczas oddać do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów przy ul. Szybowej w Radzionkowie w ilości do 300kg/miesiąc lub w przypadku większej ilości istnieje możliwość zamówienia w Urzędzie Gminy kontenera, który zostanie dostarczony bezpośrednio na posesję za odpowiednią opłatą.

Natomiast w przypadku, gdy mieszkaniec do prac remontowych wynajmie firmę budowlaną, to z mocy ustawy wykonawca prac remontowych jest wytwórcą odpadów, zobowiązanym do ich zagospodarowania we własnym zakresie. Wyjątkiem w takim przypadku jest wyłącznie sytuacja, gdy umowa o świadczeniu takiej usługi stanowi inaczej.

Każde drzewo to zagrożenie?

Ostatnimi czasy coraz częściej dochodzą do nas informacje o tzw. anomaliach pogodowych i ich tragicznych skutkach. Oglądając reportaże i słysząc doniesienia o przewróconych drzewach bądź złamanych gałęziach, zaczynamy zastanawiać się, czy aby drzewa rosnące w naszym najbliższym sąsiedztwie nie stanowią zagrożenia dla życia, zdrowia lub mienia.

Wychodząc z założenia, że każde drzewo może się wywrócić, doszłoby do absurdalnego wycinania wszystkich drzew. Absurdalnego, gdyż analogicznie do wyżej opisanej tezy zdajemy sobie sprawę, że każdy samochód może ulec wypadkowi, a mimo to nie dążymy do unicestwienia motoryzacji i chętnie korzystamy z jej dobrodziejstw. Mając zatem na uwadze, że drzewa w mieście pełnią wiele pożytecznych funkcji (zwiększają wilgotność powietrza w suche dni, zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu się gruntu, osłabiają siłę wiatru, tłumią hałas, wydzielają naturalne antybiotyki tzw. fitoncydy, pochłaniają ogromne ilości zanieczyszczeń atmosferycznych i glebowych, posiadają walory estetyczne, itd.) powinno się uznać i docenić pozytywną rolę drzew na terenach zabudowanych, a kwestię potencjalnego zagrożenia rozpatrywać indywidualnie dla każdego okazu drzewa.

Zagrożenie faktyczne, nie hipotetyczne

Sporadycznie zdarza się, że uszkodzeniem ulegają drzewa na pozór zdrowe, jednak w większości przypadków o potencjalnym zagrożeniu powodowanym przez drzewa można mówić dopiero wtedy, gdy rośliny te spełniają łącznie kilka warunków: drzewo należy do gatunków krótko żyjących i łamliwych, a do tego jest w złym stanie zdrowotnym. W takich sytuacjach najpierw należy przeprowadzić pielęgnację drzewa, np. poprzez wykonanie cięć technicznych w koronie. Zgodnie z obowiązującym prawem i opinią dendrologów, cięcia w koronie można przeprowadzać na gałęziach chorych, suchych i nadłamanych lub wchodzących w bezpośrednią kolizje z uprzędzeniami i obiektami budowlanymi, natomiast zabronione jest dowolne kształtowanie korony zdrowego drzewa, gdyż powstałe po cięciach rany stanowią drogę wnikania do drzewa pasożytniczych grzybów i innych szkodników. Dopiero gdy stan zdrowotny drzewa jest wyraźnie zły lub nie uległ poprawie po wcześniejszych zabiegach pielęgnacyjnych, należy rozważyć wycinkę, oczywiście po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez burmistrza miasta.

"Chwasty drzewne"

Do gatunków szczególnie podatnych na uszkodzenia zaliczyć można m.in. robinie akacjowe, wierzby i topole. Te ostatnie niewłaściwie określane są mianem "chwastu drzewnego", co wzięło się z bezmyślnego i masowego sadzenia tego gatunku w czasach PRLu – dziś topole, które osiągnęły znaczne rozmiary i są osłabione m.in. na skutek skażenia środowiska, rzeczywiście mogą stanowić zagrożenie. Jednakowoż nie można usuwać topoli tylko dlatego, że jest topolą - te okazałe drzewa pełnią w środowisku szereg ważnych funkcji, m.in. poprawiają mikroklimat i zatrzymują zanieczyszczenia powietrza, niejednokrotnie rosną w miejscach rzadko uczęszczanych przez ludzi i są w dobrej kondycji. Z kolei zły stan zdrowotny drzew objawiać się może obecnością szkodników, słabym ulistnieniem, posuszem w koronie lub wypróchnieniem pnia. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku wielu drzew iglastych, np. świerka pospolitego czy kłującego, obecność suchych gałęzi i igieł w wewnętrznej części korony jest zjawiskiem naturalnym i nie świadczy o osłabieniu rośliny.

Każde drzewo to wartość

Podsumowując, nie każde drzewo rosnące przy drodze, w parku bądź w ogrodzie jest zagrożeniem dla ludzi i mienia, natomiast każde drzewo stanowi wartość, z której często nie zdajemy sobie sprawy. Codziennie nieświadomie korzystamy z pozytywnego mikroklimatu wytwarzanego przez zieleń, a gdy jej brakuje, nasz organizm sam zaczyna się upominać o korzyści płynące z obecności natury w naszym najbliższym otoczeniu. Pozwólmy funkcjonować przyrodzie w mieście, gdyż sami funkcjonujemy jako integralny składnik środowiska naturalnego.

Plantacje tuj

Na koniec jeszcze jedna propozycja – nie zamieniajmy naszych ogrodów w plantacje tuj, mamy do wyboru tyle pięknych i pożytecznych roślin!

Michał Gwóźdź

Cenne drzewa

Dawne odmiany drzew owocowych, bardzo dobrze dostosowane do lokalnych warunków klimatycznych i posiadające wiele cennych cech użytkowych (odporność na choroby, walory smakowe, mrozoodporność), giną z naszych sadów, a wraz z nimi zanika pula genowa, która można by w przyszłości wykorzystać do tworzenia nowych odmian. Aby uchronić stare odmiany drzew owocowych przed zanikiem w naszym rejonie, Śląski Ogród Botaniczny w Radzionkowie zamierza utworzyć kolekcję zachowawczą tradycyjnych drzew owocowych. Obecnie posiadamy dwa sady z kilkuletnimi drzewkami służącymi, jako podkłady do zaszczepienia.

Więcej o drzewach owocowych

Więcej informacji na temat starych odmian drzew owocowych, ich znaczenia i sposobów ochrony można znaleźć na http://www.obradzionkow.robia.pl/ w zakładce Informacje dla zwiedzających/do pobrania:

• zeszyty edukacyjne - jabłonie,
• Śląski Ogród Botaniczny w Radzionkowie - kolekcja sadownicza.

Skontaktuj się

Jeśli posiadasz starą odmianę drzew owocowych, zgłoś się do Ogrodu, tel. 534-994-576, mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..